Araştırma Sonuçları

Açlık "Türkiye’de Ekmek İsrafı Araştırması" sonuçlarına göre tüm kesimlerin ortak kanaati; temel gıda olan ekmeğin çöpe atılmasının en kötü davranışlardan biri olarak görülmesidir. Araştırma, ekmek israfının kötü niyetten ziyade "ihmal ve bilgisizlikten" kaynaklandığını ortaya koymuştur.

Araştırmada, ekmeğin amacı dışında kullanılması, yani insan gıdası olarak tüketilmemesi veya çöpe atılması, israf olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla insan gıdası olarak kullanılamayıp hayvanlara verilen ekmeklerin de israf edildiği kabul edilmektedir. Zira ekmeğin insan gıdası olarak tüketilmesi için un ve ekmek üretimi sürecinde yapılan işlemler; emek, maliyet ve zaman kaybına neden olmaktadır. Bu yüzden, doğrudan hayvan yemi olarak kullanılabilecek tahıl ürünleri yerine ekmeğin kullanılması ekonomik açıdan israf olarak değerlendirilmektedir.

Ekmeği çöpe atmanın sadece ekonomik açıdan değil her açıdan israf olduğu toplumun tüm kesimlerince zaten bilindiği, ancak uygun saklama ve tüketme yöntemleri konusunda bir bilgilendirme ihtiyacı bulunduğu vurgulanmaktadır.

Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de;

Ekmek üretimi; günde 25.295 ton, yılda 9,2 milyon ton, 250 gramlık standart ekmek üzerinden hesaplandığında günde 101 milyon, yılda 37 milyar adettir.

Ekmek tüketimi; günde 23.809 ton, yılda 8,7 milyon ton, 250 gramlık standart ekmek üzerinden hesaplandığında günde 95 milyon, yılda 35 milyar adettir.

Ekmek israfı; günde 1.486 ton, yılda 542 bin ton, 250 gramlık standart ekmek üzerinden hesaplandığında günde 6 milyon, yılda 2,1 milyar adettir.

İsraf oranı; üretilen toplam ekmeğin % 5,9’u israf edilmektedir.

Bir günde israf edilen toplam 6 milyon adet ekmeğin;

• 3 milyonu fırınlarda (% 51,4),
• 2,3 milyonu hanelerde (% 37,9),
• 0,6 milyonu kurumlarda; personel ve öğrenci yemekhaneleri, lokanta ve oteller (% 10,7) israf edilmektedir.

Araştırma kapsamında görüşülen farklı kitlelerin temsilcileri, ekmek israfının ana nedeni olarak;

• Ekmeğin ihtiyaçtan fazla alınmasını,
• Yemekhanelerde tercih edilen rol ekmeğin üstü açık veya ambalajsız olarak sunulmasını,
• Fırınlarda ihtiyaçtan fazla üretim yapılmasını,
• Ekmeğin uygun olmayan şartlarda muhafaza edilmesini,
• Bayat ekmeğin değerlendirilme yöntemleri hakkında bilgi sahibi olunmamasını göstermişlerdir.

İsrafın önlenmesi bakımından;

• Yemekhanelerde ekmeğin ince dilimler halinde sunulması,
• Fırınlarda ihtiyaçtan fazla ekmek üretiminin engellenmesi,
• Ekmek üretiminde çalışanların eğitilmesi,
• Ekmeğin doğru yöntemlerle muhafaza edilmesi,
• Bayatlamış ekmeğin en uygun yöntemlerle değerlendirilmesi,
• Hayvan beslenmesinde kullanılan ekmeğin de israf olduğu bilincinin yerleştirmesi, konularında gerekli tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanmaktadır.

İsrafın Ekonomik Boyutu

Araştırmaya göre kişi başı ekmek israfı günlük 20 gr’dır. Bu miktar az gibi gözükse de ülke nüfusu göz önünde bulundurulduğunda israfın yıllık ekonomik boyutu, ekmeğin 2,80 TL olan kg birim fiyatından hareketle 1,5 milyar TL’dir.

Bir yılda israf edilen ekmeğin parasal karşılığı ile:

• 104 bin aile (5 kişilik) bir yıl boyunca yoksulluk sınırında geçinebilmekte,
• 162 bin asgari ücretli kişi bir yıl boyunca geçinebilmekte,
• 460 bin üniversite öğrencisine 12 ay boyunca aylık 280 TL burs verilebilmektedir.

Ya da

• 100 yataklı 80 hastane,
• Yıllık 500 bin yolcu kapasiteli 18 havaalanı,
• 16 derslikli 500 okul,
• 300 öğrenci kapasiteli 250 yurt,
• 500 kilometrelik bölünmüş yol gibi hizmetlerden herhangi biri yapılabilmektedir.

Ayrıca, 1 günde israf edilen 6 milyon adet ekmek, 4,7 milyon kişinin 1 günlük ekmek ihtiyacını karşılamaktadır.

Bir yılda israf edilen 2,1 milyar adet ekmek, ülkenin 23 günlük ekmek ihtiyacı kadardır. 

Daha geniş bilgi ve görsele ulaşmak için    http://www.ekmekisrafetme.com     adresini ziyaret ediniz.

Kampanyanın Başlatılma Nedeni

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ana görevi, başta hububat olmak üzere görev alanındaki tarımsal ürünlerin piyasalarını düzenleyerek üretici ve tüketiciyi koruyacak tedbirler almaktır.

TMO’nun ana faaliyet konusunu teşkil eden hububat içinde yer alan ve ekmeğin temel hammaddesini oluşturan buğday, açlıkla mücadele eden dünyada giderek daha stratejik hale gelmektedir.

Toplumumuzun her kesiminin sofrasına giren ve nimet kelimesiyle özdeşleştirilerek kutsal kabul edilen ekmeğin israfı; çiftçinin buğdayı yetiştirirken harcadığı emeği, özveriyi, çabayı tüm yönleriyle görebilen Bakanlığımızı ve Kurumumuzu derinden üzmektedir.

Ayrıca israf edilen her dilim ekmekte dünyadaki aç insanların hakkının bulunduğu da dikkate alınmıştır.

Ekmek israfı nedeniyle ülkemizin yıllık ekonomik kaybı 1,546 milyar TL’dir. Bu rakam, dünya birincisi olduğumuz un ihracatından 2011 yılında elde edilen 1,605 milyar TL gelire eşdeğerdir.

Dünya gıda fiyatlarında dalgalanmalar yaşanırken, ülkemiz hububat piyasalarının istikrarını sağlayan TMO, temel bir gıda ürünü olan ekmeğin israfının önlenmesini görevinin bir parçası olarak görmektedir.

Ekmek israfı konusunu 2008 yılında kamuoyunun gündemine taşıyan TMO, 2012 yılında; Türkiye’de ekmek üretimi ve tüketimi, tüketim alışkanlıkları, ekmeğin israfı, israfın nerelerde ve ne şekilde gerçekleştiği hususlarını ortaya koyan bir araştırma yaptırmıştır. Araştırma sonuçları “Türkiye’de Ekmek İsrafı Araştırması” adı altında bir kitapta toplanmıştır.

Araştırma, israfın boyutları ile ekmek israfının önlenmesinde toplumun bilgilendirilmeye ve bilinçlendirilmeye ihtiyacı olduğu sonucunu ortaya koyduğundan böyle bir kampanyanın başlatılması görev bilinmiştir.

Aynı zamanda bir sosyal sorumluluk projesi de olan “Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası”, 17 Ocak 2013 tarihinde Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından başlatılmıştır.

Kampanya; tüm kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör işbirliğiyle, toplumun tüm kesimlerine ulaşılacak şekilde yürütülecektir.

Kampanyanın Hedefi

“Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası” ile;

• İsraf konusunda toplumsal duyarlılık yaratmak,
• İsrafı, üretim ve tüketim aşamalarında önlemek,
• Ekmeğin ihtiyaç kadar alınmasını ve doğru muhafaza edilmesini sağlamak,
• Bayatlayan ekmeklerin değerlendirilme yöntemleri konusunda toplumu bilgilendirmek,
• İsrafın önlenmesiyle ülke ekonomisine katkı sağlamak,
• Hayvan beslenmesinde kullanılan ekmeğin de israf olduğuna dikkat çekmek,
• Özde ekmeğin israfına, genelde ise tüm israfa vurgu yapmak amaçlanmaktadır.

Aynı zamanda kampanyayla, topluma daha sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması amacıyla “tam buğday ekmeği” tüketilmesi teşvik edilmektedir.

Hedef Kitle

Ekmek, zengin ve yoksul ayırt etmeden her sofraya giren ve herkes tarafından tüketilen temel gıda ürünü olduğundan kampanyada hedef kitle, genelde toplumun bütünüdür.

Özelde ise araştırmaya göre israfın yoğun olarak yaşandığı fırınlar, lokantalar, oteller, yemekhaneler ve hanelerdir.

Bilinçli tüketim alışkanlığı kazandırmak adına çocuklar ile toplumumuzdaki önemi ve yeri dikkate alındığında kadınlar, öncelikli hedef kitlesidir.